ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ΄ ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ- Γ΄ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ
Μάθημα 1ο: Παραγωγική διαδικασία και παραγωγικοί συντελεστές
Απαιτούμενος χρόνος: 3 Διδακτικές ώρες
ΣΚΟΠΟΣ
Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να αναλυθούν οι συντελεστές παραγωγής που χρησιμοποιούνται, αποτελώντας τη βάση της παραγωγικής διαδικασίας και χαρακτηρίζονται από μια ποικιλομορφία αλλά και μια ιδιαιτερότητα στη χρήση τους.
ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Πως παράγεται ένα προϊόν ή μία υπηρεσία;
Με την παραγωγική διαδικασία, δηλαδή με τους τρόπους που η ύλη μετασχηματίζεται σε αγαθό χρήσιμο για τον άνθρωπο.
Για να παραχθεί οποιοδήποτε υλικό αγαθό ή υπηρεσία, πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι παραγωγικοί συντελεστές.
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
α) Έδαφος
Ο συντελεστής έδαφος περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία που προέρχονται από τη φύση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή αγαθών. Τέτοια στοιχεία είναι το έδαφος (ως εδαφική έκταση) που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια διαφόρων αγροτικών προϊόντων αλλά αποτελεί και τον χώρο για την κατασκευή κατοικιών, εργοστασίων, αεροδρομίων κ.λ.π., το υπέδαφος με όλα τα στοιχεία που περιέχει (ορυκτό πλούτο, μεταλλεύματα, άνθρακα, πετρέλαιο κ.λ.π.), τα δάση, ο θαλάσσιος και υποθαλάσσιος χώρος, ο εναέριος χώρος κ.λ.π..Είναι φανερό ότι ο συντελεστής έδαφος δεν είναι ομοιογενής αλλά περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά στοιχεία. Το κοινό γνώρισμά τους είναι ότι προσφέρονται στον άνθρωπο από τη φύση, χωρίς αυτός να καταβάλλει προσπάθεια για να αποκτήσουν τα στοιχεία αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Χρήσιμη Παρατήρηση: Δε θεωρείται παραγωγικός συντελεστής έδαφος π.χ τα χωράφια στα οποία δεν καλλιεργείται κάτι. Αυτά λέγονται εν δυνάμει παραγωγικός συντελεστής και θα ονομαστούν έδαφος όταν θα καλλιεργηθεί π.χ σιτάρι, ή κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο.
β) Εργασία
Η εργασία περιλαμβάνει όλες τις ανθρώπινες προσπάθειες, πνευματικές και σωματικές, και το σύνολο των ικανοτήτων του ανθρώπου που συνειδητά καταβάλλονται για την παραγωγή υλικών και άϋλων αγαθών. Η εργασία περιλαμβάνει π.χ. την προσπάθεια που καταβάλλει ο οικοδόμος για το κτίσιμο μιας κατοικίας, ο αγρότης για το όργωμα, τη σπορά και το θέρισμα, ο συγγραφέας για τη συγγραφή ενός βιβλίου κ.λ.π.
Η εργασία, όπως και η φύση, είναι πρωτογενής συντελεστής της παραγωγής. Η εργασία διακρίνεται σε σωματική και πνευματική.
γ) Κεφάλαιο
Ένα συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό της ανθρώπινης παραγωγικής προσπάθειας αφορά την παραγωγή διαρκών αγαθών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλων αγαθών. Τα αγαθά αυτά δεν ικανοποιούν άμεσα τις καταναλωτικές ανάγκες του ανθρώπου, αλλά τον βοηθούν να τις ικανοποιήσει καλύτερα στο μέλλον. Τέτοια αγαθά είναι τα κτίρια, τα μηχανήματα, τα εργαλεία, τα μέσα μεταφοράς κ.λ.π. που αποτελούν το λεγόμενο Κεφάλαιο.
Το κεφάλαιο διαφέρει από τους δύο πρωτογενείς παραγωγικούς συντελεστές, το έδαφος και την εργασία, κατά το ότι είναι παραγωγικό μέσο που και το ίδιο έχει παραχθεί. Για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται ως παράγωγος συντελεστής ή τεχνικός συντελεστής της παραγωγής.
Στη σύγχρονη κοινωνία μας μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι η συμμετοχή στις παραγωγικές διαδικασίες του τρίτου αυτού παραγωγικού συντελεστή γίνεται συνεχώς και πιο αναγκαία, αφού διαρκώς κατασκευάζονται και πιο πολύπλοκα προϊόντα, όπως μηχανήματα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, αυτοκίνητα κ.λ.π.
Χρήσιμη Παρατήρηση: Δε θεωρούνται κεφάλαιο τα χρήματα που βρίσκονται αποταμιευμένα στην τράπεζα. Αυτά λέγονται εν δυνάμει παραγωγικός συντελεστής και θα ονομαστούν κεφάλαιο όταν θα επενδυθούν σε μία δραστηριότητα.
δ) Επιχειρηματικότητα
Ορισμένοι οικονομολόγοι συμπεριλαμβάνουν στους παραγωγικούς συντελεστές την επιχειρηματικότητα, δηλαδή την ικανότητα που διαθέτουν ορισμένα άτομα να οργανώνουν και να συνδυάζουν αρμονικά τους τρεις προηγούμενους παραγωγικούς συντελεστές για την παραγωγή αγαθών. Οι επιχειρηματίες είναι αυτοί που συλλαμβάνουν την επιχειρηματική ιδέα, παίρνουν τις βασικές αποφάσεις για την ίδρυση, χρηματοδότηση και λειτουργία των επιχειρήσεων και αναλαμβάνουν τους οικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με τη λειτουργία τους.
Το βασικό δεδομένο για τους παραγωγικούς συντελεστές είναι ότι ..... ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (Ανεβάστε την απάντησή σας στην ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, συνοδευόμενη με το υλικό που θεωρείτε απαραίτητο, καθώς και με τα στοιχεία σας (Όνομα, Επώνυμο, Τμήμα)
Ποιοι θεωρείτε ότι είναι οι συντελεστές παραγωγής που απαιτούνται για την παραγωγή ενός αυτοκινήτου;
Επιπλέον να αναφέρετε ποια νομίζετε ότι είναι η διαδικασία παραγωγής του συγκεκριμένου προϊόντος;
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ (Ανεβάστε την απάντηση που θεωρείτε σωστή στην ΕΝΟΤΗΤΑ- ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ , αιτιολογώντας σε κάθε περίπτωση και συνοδευόμενη με τα στοιχεία σας, Όνομα, Επώνυμο, Τμήμα)
Ερωτήσεις της µορφής “σωστό-λάθος”
Σηµειώστε, εξηγώντας,
αν είναι σωστή ή λανθασµένη καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις, περιβάλλοντας µε
ένα κύκλο το αντίστοιχο γράµµα Σ ή Λ.
1. Τα
χρήματα που υπάρχουν ως καταθέσεις στην τράπεζα είναι παραγωγικός συντελεστής.
Σ Λ
2. Η
πνευματική εργασία δεν είναι παραγωγικός συντελεστής. Σ Λ
Ερώτηση Πολλαπλής Επιλογής
Α. Ο
συντελεστής κεφάλαιο είναι
1.
Όλα
τα χρήματα που βρίσκονται στις τράπεζες
2.
Τα
μηχανήματα, τα κτίρια, οι εγκαταστάσεις, τα εργαλεία
3.
Τα
χρήματα που κυκλοφορούν εκτός τραπεζών
4.
Τίποτα
από τα παραπάνω
Β. Ως
παραγωγικοί συντελεστές θεωρούνται:
α) Όλα τα
χρηματικά μέσα που διαθέτουν οι επιχειρήσεις για να
παράγουν τα
προϊόντα τους
β) Όλα τα
μέσα ή οι πόροι που διαθέτει το κράτος για να
πραγματοποιηθεί
η παραγωγή
γ) Όλα τα
χρηματικά μέσα που προσφέρουν τα νοικοκυριά στις
επιχειρήσεις
δ) Όλα τα
μέσα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία
ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
Να ανεβάσετε τις απαντήσεις σας με το κατάλληλο συνοδευτικό υλικό (φωτογραφίες, βίντεο, κλπ) στην ΕΝΟΤΗΤΑ- ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ), με τα στοιχεία σας (Όνομα, Επώνυμο, Τμήμα)
Το
εκπαιδευτικό σύστημα θεωρείται ότι είναι παραγωγική διαδικασία. Να προσδιοριστεί το
παραγόμενο προϊόν και οι παραγωγικοί συντελεστές και γίνει κατάταξη των παραγωγικών συντελεστών στις κατηγορίες
εργασία, γη, κεφάλαιο και εφόσον ορισμένοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι υπάρχει και επιχειρηματικότητα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΛΙΑΝΟΣ Θ.-ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Α.-ΧΑΤΖΗΑΝΔΡΕΟΥ A. ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ΄ Λυκείου. ΙΤΥΕ – ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ 2016. Βιβλίο μαθητή
M. ROBBLYER ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ. Αθήνα: Ίων- Έλλην 2008.
ΑΡΧΕΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ΄
Λυκείου. Βιβλίο καθηγητή
http://ebooks.edu.gr/modules/document/file.php/DSGL-C117/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%84%CE%BF/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%20%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D/arx_oik_theor_vivlio_kathigiti.pdf
www.e-yliko.gr
http://opensoft.sch.gr
www.pi-schools.gr
